Lá Ô Long được bán oxy hóa. Điều này có nghĩa là trong quá trình sản xuất, quá trình oxy hóa được bắt đầu, kiểm soát và dừng lại ở một số thời điểm trước khi lá được coi là oxy hóa hoàn toàn. Đây là lý do tại sao bạn sẽ thường nghe thấy Oolong được mô tả là ở giữa trà xanh và trà đen. Tuy nhiên, cũng như nhiều thứ trong thế giới trà, nó còn phức tạp hơn thế.
Một bước khác biệt trong quá trình chế biến trà Ô Long truyền thống là bước bầm tím (còn gọi là lắc hoặc rung chuyển). Lá bị lắc, cuộn nhẹ hoặc xẹp xuống cho đến khi các cạnh bị bầm. Vết bầm này gây tổn thương lớp tế bào và bắt đầu quá trình oxy hóa. Bầm tím như một bước xử lý là một quá trình lặp đi lặp lại trong đó các lá bị bầm tím dẫn đến héo và oxy hóa từ từ.
Quá trình xảy ra lặp đi lặp lại cho đến khi chúng đạt đến mức oxy hóa mong muốn. Các lá trà sau đó được sấy diệt men (ở một mức nhiệt độ nhất định) để ngăn chặn quá trình oxy hóa và được định hình, cuối cùng là sấy khô.
Nguồn gốc trà Ô Long
Trà Ô Long có nguồn gốc từ Phúc Kiến-Trung Quốc, được du nhập sang Đài Loan và phát triển cực thịnh tại đây trước khi giống cây trồng này chính thức được đưa về Việt Nam, trồng thành công ở vùng đất Lâm Đồng và một số tỉnh miền núi phía Bắc.
Có nhiều câu chuyện ly kỳ về nguồn gốc của Ô Long ở Trung Quốc. Bạn đọc có thể theo dõi câu chuyện về nguồn gốc tên gọi trà Ô Long tại bài viết: Nguồn gốc tên gọi trà Ô Long.
Giống trà được trồng ở Việt Nam hiện nay hầu như toàn bộ là giống Ô Long Cao Sơn của Đài Loan, đây là giống trà núi cao lá nhỏ, giàu phẩm chất, sản lượng tập trung ở các giống thuần chủng, Kim Tuyên, Tứ Quý, Thúy Ngọc.
Giới thiệu chi tiết về quy trình sản xuất trà Ô Long
Bắt đầu với việc thu hoạch là chè tươi
Khi hái lá để sản xuất Ô Long, người hái trà chờ cho đến khi chồi trên cây trà đã mở và dày lên. Tùy thuộc vào hình dạng dự định của sản phẩm cuối cùng, người hái sẽ ngắt bất cứ nơi nào từ ba đến năm lá cùng một lúc. Lý do để hái những chiếc lá già hơn, dày hơn là vì chúng có khả năng chịu đựng được quá trình nhào và tạo hình mãnh liệt theo quy trình sản xuất Oolong.
Làm héo
Oolong thường được làm héo dưới ánh mặt trời hoặc trong ánh sáng khuếch tán dưới bóng râm di động ngoài trời. Một khi lá bị bầm, quá trình héo tiếp tục, thường ở trong nhà. Quá trình héo thay đổi tùy từng nhà sản xuất, nhưng mục tiêu của làm héo là như nhau: chuẩn bị lá để xử lý thêm bằng cách làm cho chúng mềm. Lá trà bị héo cho phép hương thơm phát triển.
Bầm tím / oxy hóa
Bước xử lý riêng biệt làm Ô Long là bầm tím. Mục tiêu của việc làm bầm lá là để bắt đầu quá trình oxy hóa. Để làm như vậy, tùy thuộc vào loại trà và người sản xuất, lá sẽ bị cán, rung hoặc thậm chí cuộn tròn (như trường hợp của nhiều loại Oolong mới).
Khi lá bị bầm, các thành tế bào trong phần bị bầm của lá bị phá vỡ, bắt đầu quá trình oxy hóa. Các lá sau đó được để khô héo và oxy hóa trước khi bị bầm tím thêm. Quá trình lặp lại này tiếp tục cho đến khi đạt được mức độ oxy hóa mong muốn của người pha trà.
Wulong thường được gọi là trà bán oxy hóa và như vậy có thể được thực hiện ở một loạt các mức độ oxy hóa. Các loại trà Oolong xanh nhất bị oxy hóa đến khoảng 5-10%, trong khi các loại Oolong đỏ hơn gần như bị oxy hóa đến mức trà đen, khoảng 80-90%.
Diệt men
Một khi mức độ oxy hóa mong muốn đạt được bằng cách liên tục làm bầm lá và cho phép chúng khô héo, chúng được làm nóng để ngăn chặn quá trình oxy hóa tiếp theo. Hầu hết Ô Long được cố định bằng không khí nóng trong lò sấy.
Định hình
Theo truyền thống, wulong được xử lý thành hai hình dạng khác nhau: hình dạng nửa quả bóng (còn được gọi là hình dạng viên) và hình dạng dải (còn được gọi là hình dạng sọc). Những Ô Long dạng viên được tạo hình bằng cách sử dụng quy trình lặp được gọi là nhào vải bọc, trong đó lá trà được bọc trong vải và nhào. Khi điều này được thực hiện, các lá kết lại với nhau và tạo thành một quả bóng chặt chẽ. Khối lá được nhẹ nhàng tách ra và sau đó nhào vào vải một lần nữa. Quá trình này có thể diễn ra trong nhiều giờ.
Trong hầu hết các ứng dụng thương mại, nhào bọc vải được thực hiện bằng máy. Tuy nhiên, các nhà sản xuất trà thủ công quy mô nhỏ vẫn nhào trà bằng tay (hoặc thậm chí bằng chân). Oolong hình dải được cuộn bằng tay hoặc bằng máy mà không sử dụng vải. Chúng được xoắn theo chiều dài thay vì cuộn thành một quả bóng. Trong quá trình cuộn, lượng áp lực tác động lên lá được theo dõi cẩn thận để lá không bị xé toạc.
Việc trình bày trà thành phẩm rất quan trọng đối với nhà sản xuất trà và một loại trà có tỷ lệ thân cọng lớn được coi là một loại trà có chất lượng kém hơn. Thân cọng được hái ra khỏi lá trà thành phẩm bằng tay hoặc bằng máy trước khi được đóng gói và vận chuyển. Đôi khi thân cây được để lại trên lá thành phẩm khi bán. Rốt cuộc, đây là một quá trình rất tốn công.
Sấy khô và rang
Trong các thiết lập sản xuất thương mại, trà Ô Long được sấy khô trong các lò lớn chạy bằng điện hoặc gas. Dây chuyền sản xuất thủ công nhỏ hơn sẽ sử dụng thúng trên than nóng để làm khô lá từ từ. Điều này thường được gọi là sấy lần đầu.
Ô Long thường sẽ trải qua quá trình sấy thứ hai, còn được gọi là rang. Rang được thực hiện để tăng hương vị trà và giúp bảo quản được lâu hơn. Đôi khi, lỗi trong quá trình xử lý có thể được ẩn bằng một bước rang mạnh.
Hướng dẫn cách pha trà Ô Long
Về cơ bản, để pha được những ấm trà cần lưu ý 3 vấn đề quan trọng là nhiệt độ nước pha trà, lượng trà và thời gian hãm trà.
Nên chọn các loại nước tinh khiết, nước suối, nước giếng (các loại nước không có mùi và các thành phần kim loại nặng để làm ảnh hưởng đến hương vị trà).
Nhiệt độ thích hợp các loại ô long nằm trong khoảng từ 90-96 độ C, cụ thể nên xem kỹ trong phần hướng dẫn sử dụng hoặc tư vấn của nhân viên bán hàng.
Lượng trà cần thiết trung bình khoảng 1 gram cho 20ml nước, điều chỉnh lượng trà tùy khẩu vị sau vài lần thử.
Thời gian hãm trà không nên quá lâu, trà bị đắng và mất hương, nên dùng ấm trà nhỏ và thời gian hãm trà ngắn để hương vị trà được tối ưu, màu nước được đẹp mắt.
Công dụng của trà Ô Long
Ô Long là loại trà giàu hương vị, được sử dụng nhiều trong giao tế và thưởng lãm.
Trà Ô Long được đánh giá cao ở khả năng giúp cơ thể hạn chế hấp thu chất béo khi ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, do đó hỗ trợ hiệu quả cho giảm cân.
Ngoài sử dụng như là một loại nước giải khát phổ biến, trà Ô Long còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe ngoài mong đợi từ những dược chất đặc biệt trong những búp trà:
– Theanine và hợp chất thơm: Theanine là loại amino acids chịu trách nhiệm tạo ra umani hay “vị ngon” cho trà, có tác dụng tạo cảm giác ngon miệng, giúp tăng cường khẩu vị. Các chất thơm trong trà giúp sảng khoái tinh thần, tác dụng giảm stress.
– Caffein trong trà ở dạng kết hợp Tanat caffeine tan trong nước nóng tạo nên hương thơm và giảm vị đắng. Caffein trong trà có tác dụng dược lý giúp tỉnh táo, tăng hoạt động của tim, ngăn chặn sự đông máu và lợi tiểu. Khác với caffein tự do của cà phê, Tanat caffeine của trà không cản trở hấp thu canxi vào cơ thể.
– Tanin chiếm 26-28% trong lá chè olong là một chất sát khuẩn mạnh, trong đó mạnh nhất là EpiGalloCatechin Gallate (EGCG) là chất có khả năng chống ôxy hóa mạnh gấp 100 lần vitamin C và 25 lần vitamin E giúp “dọn sạch” các gốc tự do vốn là tác nhân gây tổn thương cấu trúc ADN, tổn thương tế bào dẫn đến ung thư, do đó EGCG giúp hỗ trợ điều trị ung thư vú, bàng quang, phổi, gan, thực quản, tuyến tụy và dạ dày.
– Vitamin C (có trong trà xanh và oolong) giúp tăng cường sức đề kháng, ngừa cảm cúm. Vitamin E làm chậm quá trình lão hóa, cải thiện làn da.
– Polysaccharides đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng đường huyết, ngăn ngừa tiểu đường tuýp 2
– Acid Gama-AminoBityric (GABA) giúp hỗ trợ hạ huyết áp
– Fluoride và catechin giúp ngừa sâu răng, hơi thở hôi, bảo vệ sức khỏe răng miệng